Etik İlkeler ve Yayın Politikası

ETİK İLKELER

Ondokuzmayıs Tıp dergisinde yayımlanan bir makaledeki bilimsel içerik ve ifadelerin tüm sorumluluğu yazarlara aittir.

Çıkar Çatışması
Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi’nin çıkar çatışmaları tanımı şöyledir: “Bir birincil çıkara (hastaların refahı veya araştırmanın geçerliliği gibi) ilişkin mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç gibi) etkilendiğinde çıkar çatışması oluşur. Çıkar çatışması algıları, gerçek çıkar çatışmaları kadar önemlidir.” Çıkar çatışması, bildirilen çalışmada doğrudan veya dolaylı önyargı sorusunu gündeme getirebilecek durumları tanımlar. Bu durumlar, bir bireyin finansal kazanç, şöhret, mesleki ilerleme veya başarılı bir sonuç arzusuyla tarafsızlığını potansiyel olarak tehlikeye soktuğunda ortaya çıkar. Kişisel ilişkiler veya rekabetler, akademik rekabet ve entelektüel inanışlar gibi başka nedenlerle de çatışmalar ortaya çıkabilir.

Yazarlar, çalışma sponsorları ile hem kâr amaçlı hem de kâr amacı gütmeyen, yazarların çalışmanın tüm verilerine erişimini engelleyen veya analiz etme ve yorumlama becerilerini engelleyen anlaşmalar yapmaktan kaçınmalıdır. Ondokuzmayıs Tıp dergisinin güvenilirliğini korumak için yazarların makalelerini gönderirken tüm olası çıkar çatışmalarını açıklamaları gerekmektedir. Çıkar çatışmaları en çok, derginin, yazarların ve bilimin güvenilirliğini zayıflatır. Bu nedenle editörlerimiz dergimizde yayımlanan makalelerin dengeli, kanıta dayalı ve bağımsız olarak değerlendirilmesini sağlamak için titizlikle çalışırlar.

Bu kapsamda, Alan Editörleri ve hakemler, bir makalenin ilgili yönlerini değerlendirmek için gerekli uzmanlığa sahip olmadıklarını tespit ettikleri takdirde, yazının hazırlık aşamasında veya başka bir dergi tarafından değerlendirilmekte olan makaleye çok benzediğine karar verirlerse veya yazar(lar)ın kimliğinden şüpheleniyorlarsa ve bu da potansiyel rekabet veya çıkar çatışmaları ortaya çıkarıyorsa bunları dergiyi bilgilendirmekle yükümlüdürler.

İnsan ve Hayvan Hakları
Ondokuzmayıs Tıp dergisinde yayımlanan çalışmaların adil ve etik bir şekilde yürütülmesini sağlamak en büyük görevlerimizden birisidir. İnsanların olgu olarak dahil edilği çalışmalar bildirilrken, yazarlar, izlenen prosedürlerin insan deneyleri ile ilgili sorumlu komitenin etik standartlarına uygun olup olmadığını belirtmelidir. İnsan katılımcıları içeren tıbbi çalışmaları bildiren yazılar için, yazarların çalışmayı onaylayan etik komiteyi tanımlayan ve çalışmanın tanınmış standartlara uygun olduğunu doğrulayan bir beyan sunmaları gerekir, örneğin:

• Helsinki Bildirgesi
• İnsan Öznelerin Korunmasına İlişkin ABD Federal Politikası
• Avrupa İlaç Ajansı İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu

Bu standartlar, yazarları, katılımcılara verilecek zararı en aza indirmek, zorlama veya sömürüden kaçınmak, gizliliği korumak ve fiziksel ve psikolojik zarar riskini en aza indirmek için yeterli adımların atılmasını sağlayacak şekilde çalışmalar yapmaya teşvik eder. Eğer editörler veya hakemler araştırmanın etik standartlara uygun olarak yürütüldüğünden şüphe duyarlarsa, yazarlardan yaklaşımlarının gerekçesini açıklamalarını ve kurumsal inceleme kurulunun çalışmanın şüpheli yönlerini açıkça onayladığını göstermelerini isteyebilirler. Editör Kurulu, kriterleri karşılamayan çalışmaları reddetme hakkına sahiptir.

İnsan olguları içeren çalışmalardaki ana ilkelerimizden biri, bir hastanın mahremiyet hakkının önceden bilgilendirilmiş onam olmadan ihlal edilmediğinden emin olmaktır. Yazarların, insan olgularla ilgili bilidirim yapmak için ICMJE yönergelerini takip etmeleri teşvik edilmektedir. Yaşayan bir birey hakkında detaylı hasta bilgilerini içeren materyalin yayımlanması için imzalı hasta onam formunun alınması zorunludur. Bir hastanın kimliğini ortaya çıkarabilecek herhangi bir tanımlayıcı bilgi yazılardan kaldırılmalıdır (Röntgen, MRI görüntüsü, grafik, fotoğraf vb.). Potansiyel olarak tanımlanabilir herhangi bir hastadan veya yasal temsilcisinden yazılı bilgilendirilmiş onam alınması gereklidir ve bu, Gereç ve Yöntem bölümünde veya Teşekkür bölümünde sunulmalıdır.

Hayvanları içeren araştırmalar, insanları içeren araştırmalarla benzer şekilde aynı titizlikle yapılmalıdır. Hayvanlar üzerinde yapılan deneyleri bildirirken, yazarlardan laboratuvar hayvanlarının bakımı ve kullanımı için kurumsal ve ulusal standartlara uyulup uyulmadığını belirtmeleri istenir. Hayvanların araştırmada kullanıldığı yerlerde, onlara insancıl bir şekilde davranılmasını ve Uluslararası Veteriner Editörleri Derneği tarafından geliştirilen ARRIVE yönergelerine ve Hayvan Kullanımına Yönelik Mutabakat Yazım Kılavuzuna uyulmasını bekleriz. Editörlerimiz ve hakemlerimiz de başvuruları bu yönergelere göre ele alır. Editörler, yazarlardan yazılarında hayvanlarda rahatsızlık, stres ve ağrının nasıl önlendiğini ve nasıl en aza indirildiğini açıklamalarını ve bir deneyin herhangi bir aşamasında hayvanların gereksiz yere acı çekmediğini doğrulamalarını isteyebilirler. Editörler, hakemlerden deneysel raporlama standardı, deneysel tasarım veya çalışmanın endişeye neden olabilecek diğer yönleri hakkında yorum yapmasını isteyebilir. Endişeler ortaya çıkarsa veya açıklamaya ihtiyaç duyulursa, etik araştırma onayı belgesini talep etmeleri veya yazarlara bu konu hakkında sorular sormaları gerekebilir.

Makale reddi için hayvan etiğine dayalı kriterler şunlardır:

• Yukarıda ifade edilen gereksinimleri karşılamayan makaleler ve yazarlar,
• Hayvanlara gereksiz acı, stres, ızdırap veya kalıcı zarar yaşatan çalışmalar.

Editörler, etik veya refah kaygıları nedeniyle makaleleri reddetme hakkını saklı tutar.

Reklam
Ondokuzmayıs Tıp dergisi, potansiyel çıkar çatışması yaratacağına inanılan reklam ve sponsorlukları kabul etmemektedir.

YAYIN POLİTİKASI

Değerlendirme ve Yayın
Dergimize gönderilen tüm yazılar, yazım kurallarına uygunluğu, bilime katkısı ve özgünlük açısından ön değerlendirmeye tabi tutulur. Yazım kurallarına uymayan veya yetersiz olarak değerlendirilen yazılar hakem incelemesine tabi tutulmaksızın reddedilebilir.
Alanlarında uzman araştırmacı olan alan editörleri ve hakemler dergimize gönderilen bilimsel makaleleri değerlendirir. Değerlendirme sürecinde kör değerlendirmesi politikası uygulanır. Baş Editör gerekli gördüğü takdirde makale için Alan Editörü görevlendirebilir veya makalenin bilimsel değerlendirmesini kendisi yapabilir. Editörler ayrıca makalenin bilimsel değerlendirmesi için hakem atayabilir ve hakemlerin raporlarına dayanarak kararlarını verebilirler. Baş Editör, makalenin yayımlanmasına ilişkin nihai kararı verir.
Makaleler, derginin yazım kuralları doğrultusunda yayımlanmak üzere Baş Editör tarafından kabul edilir. Yazarlar bu kurallara derginin web sitelerinden çevrimiçi olarak erişebilirler. Makaleler, daha önce yayımlanmadıkları ve başka bir yerde yayımlanmak üzere değerlendirilmeyecekleri anlayışıyla yayıma kabul edilir. Yazarlar, ne makalenin ne de ana içeriğinin daha önce yayımlanmadığını veya başka bir dergide Yayın Hakları Devir Formu ile yayımlanmak üzere gönderilmediğini onaylamalıdır.

Dergi Baş Editörlerinin Rolü
Bir dergi Baş Editörünün en önemli rolü, hakemlik sürecinin adil, zamanında ve eksiksiz olarak sağlamak ve süreci gözlemlemektir. Editörlerimizin temel sorumlulukları şunlardır:

• Uygun olmayan makaleleri reddederken yayına uygun makalelerin seçilmesi,
• Önemli “gündemdeki konuları” belirleyerek dergiye kaliteli makale temini sağlamak,
• Derginin etki faktörünü artırmak ve yayın periyodunu sürdürmek,
• Derginin gelişimi için stratejik girdi sağlamak,
• Yazarlar, hakemler ve yayıncılar ile iletişime geçerek yazı akışını düzenlemek,
• Yazarlar ve hakemlik sürecine dahil olan herkes tarafından yapılan yanlış davranış iddialarının veya bulgularının ve etik sorunların ele alınmasına yönelik politikaların açıklanması, uygulanması ve düzenli olarak gözden geçirilmesi,
• Tüm yazarlara karşı adil, tarafsız ve şeffaf davranması,
• Her yazarın çalışmasının gizliliğini korumak,
• Güvenilir bir uzman hakemler paneli oluşturmak.

Editörler ayrıca gerektiğinde hakemlere geri bildirimde bulunmaktan ve yazarlara verilecek geri bildirimlerin yapıcı olmasını sağlamaktan sorumludur.

İptaller/Geri Çekmeler
Makaleler, gerçekliği ve güvenilirliği artırmak ve etik ihlalleri önlemek amacıyla yazarlara iade edilebilir, makaleler kabul edilmiş veya yayımlanmış olsa bile gerektiğinde yayından geri çekilebilir. Dergilerin Baş Editörleri aşağıdaki durumlarda makaleleri iade etme veya geri çekme hakkına sahiptir:

• Araştırmadan elde edilen bulguların hükümsüz olduğuna dair kanıt olduğunda,
• Makale başka bir dergi, kongre, konferans vb. tarafından değerlendirme veya yayın sürecinden geçerken,
• Makale dergi kapsamında olmadığında,
• Makalenin bilimsel kalitesi ve içeriği derginin standartlarını karşılamadığında ve hakem incelemesine gerek olmadığında,
• Makale bilimsel yayın etiğine uygun olarak hazırlanmadığında
• İntihal tespit yazılımı kullanımı neticesinde intihal ile başka bir esere yüksek benzerlik tespit edildiğinde
• Makalede herhangi bir başka intihal tespit edildiğinde,
• Yazarlar istenen düzeltmeleri istenen süre içinde yapmadıklarında,
• Yazar istenilen süre içerisinde istenen belge/metin/data vb., göndermediğinde,
• Yazarlar, makale gönderildikten sonra editör tarafından onaylanmayan değişiklikler yaptığında,
• Bir yazar eklendiğinde/çıkarıldığında, yazarların sırası değiştirildiğinde, sorumlu yazar değiştirildiğinde veya yazarların kurum adreslerinin Baş Editörün izni olmadan değiştirildiğinde
• Aşağıdakiler için etik kurul onayı veya ilgili hastane yönetiminin izninin alındığına dair bir beyan sunulmadığında (geriye dönük çalışmalar dahil):
  • Hastane kayıt hizmetlerinin kullanıldığı çalışmalar,
  • Patoloji preparatlarının yeniden değerlendirildiği veya ek boyamaların uygulandığı çalışmalar,
  • Sosyal sigorta/devlet kayıt sistemlerinin kullanıldığı çalışmalar
• İnsan hakları veya hayvan hakları ihlal edildiğinde,
• Çalışmada kullanılan verilerin talep edilmesi halinde sağlanamadığı durumlarda.